77 publicaties die almaar op zich laten wachten

‘Fridays for future’ is een soort van jongerenbeweging in de strijd tegen klimaatverandering. Aanhangers organiseren op vrijdagmiddag protestbijeenkomsten en nemen daartoe ongevraagd vrijaf op school: klimaat is immers belangrijker. Er wordt op die bijeenkomsten natuurlijk ook muziek gemaakt, gratis, door lokale bandjes. In een van zulke bandjes trad een zangeresje op, die zich van de woke organisatoren eerst moest laten kaalscheren, anders mocht ze niet optreden. Reden was dat zij – nota bene als ‘bleekscheet’ – dreadlocks droeg maar daarbij vergat dat zij helaas niet behoorde tot de categorie van de gekleurde medemens: ‘people of colour’ vechten zoals u weet op hun beurt voor erkenning als nakomelingen van ‘the enslaved, de tot slaaf gemaakten’; in dat kader vatten ze het dreadlocks-kapsel op als een eigen, onvervreemdbaar verzetssymbool. Het gratis optredende blanke zangeresje had zich in haar naïviteit door het dragen van dreadlocks schuldig gemaakt aan ‘cultural appropriation’: ze had zich de verzetssymbolen eigen gemaakt van een bevolkingsgroep waartoe ze niet behoorde. Dat kon dus niet, het was fout. Erger nog was de Engelse dame die zich met zonloze bruiningsproducten en haarverf een vooraanstaande rol had weten toe te eigenen in de strijd om emancipatie van culturele minderheden. Nog fouter kan … Meer lezenTweeduizend (2.000!) jaar diefstal uit Limburgs cultureel erfgoed – deel I

Hoe zijn samenlevingen zoal georganiseerd, valt er nog wat aan te verbeteren, wat wordt er dan van ieder mens verwacht en wat mag de mens in elk van die samenlevingen van anderen verwachten? Dat zijn kernvragen voor het vak BURGERSCHAP. Om zulke vragen te kunnen beantwoorden moeten we eerst zorgvuldig kijken naar de mens zelf. Wat zijn de belangrijkste mogelijkheden en vooral de beperkingen van de mensensoort bij de inrichting van whatever welke samenleving? Om te beginnen: biologen onderscheiden vier soorten ‘grote apen’: orang oetangs, gorilla’s, chimpansees (met als ondersoort de spannende bonobo’s) en als vierde soort de mens. Voor ons is nu alleen die laatste apensoort, de mensensoort van belang. Daarvan bestaat er maar één soort, ook al lijkt dat soms niet zo en al denken velen dat zij een aparte soort vormen of een onder- of bovensoort. Of juist bepaalde andere mensen. Dat is dus niet zo.De belangrijkste eigenschap van de mens is dat hij bij geboorte hoogst onvolmaakt is. Hij moet vrijwel alles nog leren. Voordeel daarvan is dat de mens zo nog heel veel kanten op kan, zij het niet alle kanten, er zijn wel belangrijke grenzen aan. In de loop van zijn leven kan de … Meer lezenHoekstenen voor een post-Poetin ‘LEERPLAN BURGERSCHAP’, in te passen tussen ‘the three R’s: reading, writing, arithmatic’.

“Nooit, nooit, nooit, nee ik wil nooit … terug naar die rotschool, liever swingen in de disco …” zo zongen Sjef van Oekel en Herman Brood in een voortreffelijk rockend duet. Nog geen halve dag na het verschijnen was hun nummer verboden op alle Nederlandse radiozenders. Terwijl het toch zo pakkend de gevoelens weergaf van menig beginnende puber, toen, nu en vermoedelijk altijd al. Je kunt de track tegenwoordig gewoon laden op internet.Onder zulke pubers broeide het in Vaals rond 1966 en het vuurtje was mede opgelaaid door een dansschool die als een rondtrekkend circus Limburgse dorpen afstruinde met instructies voor foxtrot, wals en zelfs: de twist. Mevrouw Degenkamp, de dansinstructeur, ontstak tegen een redelijk vergoeding menig daarna moeilijk te blussen lijfelijk verlangen. Met als gevolg eerst een initiatief voor een dansclub en even later voor een complete instuif met gemeentesubsidie.Op de Pastoorsweide werd een in onbruik geraakt gebouwtje van de jeugdverkennerij opgekalefaterd. Een plaatselijke verfwinkelier en een lokale fabriekstimmerman gaven aanwijzingen voor kleurstelling en de constructie van primitieve zitbankjes. Er kwam een bar met tap, een jukebox, een soort van diskjockey-geluidsinstallatie, een gedienstige drankleverancier en natuurlijk een lidmaatschapsboekje met inktstempel. Oh ja, ook een leeftijdsgrens: SPUUGH’66 voor de minstens … Meer lezenSchuifellesjes van Mevrouw Degenkamp legden de grondslag voor podium SPUUGH

Sociale ongelijkheid, dat weet u, is een hoofdthema in de sociaaldemocratische politiek (los van wat daar nog van over is, van die politiek, niet van die ongelijkheid, die neemt toe). Dat kan op individueel niveau zo uitpakken dat er voor bepaalde achtergestelden bijstand is. Of een retourbedrag, of een verlaagde premie of een lager instaptarief. Het kan ook zijn dat sociaaldemocraten zich met jouw achtergesteldheid komen bemoeien: goedbedoelde adviezen geven of geestelijke ondersteuning. Bij voorbeeld als je je huishoudgeld niet slim besteedt of foute en overbodige dingen eet, geld uitgeeft aan rookwaar, hondenvoer of suikerhoudende drank. Opvoedingsondersteuning is ook zo’n mogelijkheid, of spelen-aan-huis voor achtergestelden: die zijn vaak weinig creatief en onnadenkend in de omgang met eigen kinderen. Ze komen je dan van overheidswege desnoods thuis ‘in je kracht zetten’.Boven het individuele beleidsniveau zweeft het collectieve niveau. Ook daar kent de sociaaldemocratische traditie allerlei beleidsvarianten. Vaak zijn die dan regio-gebonden. Je bepaalt dus eerst welke regio’s achterstand vertonen. Vervolgens is ‘levelling up’ geboden: het naar gelijk niveau, althans hoger niveau tillen van hele achterstandsgebieden of -wijken. Dat begint soms met een simpele re-labelling, bij voorbeeld ‘kansenwijk’ voor wijken waar de kansen juist heel dun gezaaid zijn. Daar moet dan liefst … Meer lezenGraag nog zo’n Zuid-Limburgse ringweg als sociaal-democratische remedie tegen achterstelling

Talenten, van wie erf je die? En opvattingen, ontwikkel je die los van je ouders? Vragen waarop het academische antwoord voorlopig uitblijft, net als op de vraag hoe die twee combineren: talent en opvattingen. Duidelijk is wel dat de meeste ouders hun opvoedingsdoelen eerder in termen van opvattingen definiëren dan in termen van talent. Of het ook zo werkt? Je kunt van je belhamels wel bolsjewieken willen maken, maar misschien draag je alleen ruwe denkschema’s over en een analytische manier van kijken of jolig taalgebruik en trekt het jonge volk vervolgens toch zijn eigen conclusies en slaat geheel eigen, onverwachte richtingen in, qua opvattingen dan.Het waren zulke vragen die uw auteur in zijn hoofd had bij een volgend interview aan de hemelpoort, mede ingegeven door het idee dat zijn op dat moment nog wat mistige gesprekspartner lange tijd twee zoons had opgevoed die ze inderdaad eerst nog als belhamels beschreef en waar ze straks bolsjewieken van zou maken. Zover ging de eigen moeder van uw auteur niet, toen die in een van haar laatste brieven ook haar beide zoontjes als belhamels betitelde. Zij moest hun verdere opvoeding noodgedwongen over laten aan een toen nog onbekende stief. Maar dit terzijde.De in … Meer lezenJanetta (‘Net’) Doornbusch bekreunt zich niet langer om de huisvrede. Of juist weer wel? **

Traditioneel onderscheidt de sociologie drie soorten kapitaal: uw banktegoed, uw sociale rugdekking door mensen in uw omgeving en uw vertrouwdheid met de ‘hoge’ cultuur: fiscaal, sociaal en cultureel kapitaal dus. In al zijn volkse wijsheid kent de Limburgse taal nog een vierde variant: het kapitaal ‘an de prie’, waarbij de prie staat voor de bilpartij, vaak in ruime zin, zeg maar het uiterlijk. Het is een soort voorwetenschappelijk inzicht van wat academici leerden benoemen als ‘schoonheid’ of meer direct ‘erotisch kapitaal’. Met die vierde variant kan een eventueel tekort bij de andere drie varianten worden gecompenseerd of er kan waarde aan die drie worden toegevoegd. Zoals econoom Hamermesh het kortaf stelt: ‘beauty pays’.Werkelijk verhandelen kun je deze vierde variant van kapitaal niet, het is persoonsgebonden, fysiek. Wel kun je iemand er deelgenoot van maken, die kan er dan van meegenieten of ermee pronken, het verhoogt dan ook diens status of geluk, eventueel tijdelijk.U vraagt zich af: waar wil uw auteur in deze hier aangekondigde verhandeling in hemelsnaam naartoe? Hou het er even op, dat het hem gaat om ont-ideologisering, om verruiming van het blikveld en om de afbraak van taboes, u weet wel, die hogere doelen zeg maar van de … Meer lezenHelpt de inzet van ‘kapitaal an de prie’ ook bij een wetenschappelijke loopbaan?

Wie eind jaren zestig lid was van de Maoïstische KEN-ML, de Kommunistische Eenheidsbeweging Nederland, Marxistisch-Leninistisch, voorganger van de huidige SP, de Socialistische Partij, die werd meteen ook geacht om het juiste klasse-bewustzijn uit te dragen. Je kon dat herkennen aan de uitgesproken voorkeur voor volkse muziek, aan het merk en type van de brommer en aan heel beslist taalgebruik dat geen tegenspraak duldde. Nijmeegse sociologiestudenten bleken opeens woordvoerder van Rotterdamse havenstakers, principieel voorstander van de traditionele zorgrol voor vrouwen en tegenstander van gastarbeid.Welke precies de aanlokkelijke en veelbelovende kanten zijn van zulk arbeidersbewustzijn, dat gaan wij in dit, nu nog voorlopige project samen nader onderzoeken. Methodologisch gaat het om ‘Arbeiterbildung’, ‘exemplarisches Lernen’ en ‘soziologische Phantasie’ à la Oskar Negt, de grote socioloog en didacticus van het volwassenonderwijs. Ons voorlopig enige studie-object daarbij is oom Joep, exemplarisch dus; hij is reeds lange tijd geleden uitgestrooid achter het crematorium.Oom Joep, enige en jongere broer van de vader van in dit geval uw projectleider werd op 13 mei 1924 geboren in Vaals en was bij de overval op Nederland door de landgenoten van zijn moeder nog net geen zestien. Zijn enige oudere broer (de vader dus van uw projectleider) verdedigde die dag korte … Meer lezenIn de antagonistische tegencultuur van de proletariër gloort het post-revolutionaire paradijs

Uw auteur zal een jaar of zes zijn geweest toen hij van Juffrouw Dressen leerde dat je elke dag klaar moet zijn voor het geval Jezus je komt halen. In noodgedwongen omgekeerd zwart-wit (witte krijtcirkels op zwart schoolbord) tekende ze je zonden, klein en groot, op je eerst nog schoongeveegde ziel. Wanneer precies het biechten begon weet ik niet meer, wel dat ik niet veel meer wist te verzinnen dan te hebben ‘omgekeken in de kerk’. Het zou nog even duren voordat kapelaan Mastenbroek mijn stiefmoeder wist te vertellen dat pubers masturberen en hij daar persoonlijk geen zonde in zag. Dat was nogal nieuw.Hoe dan ook, het idee van zonde en sterfelijkheid ging er heel wat makkelijker in dan even later de tafeltjes van vermenigvuldiging. Die tafeltjes moesten eindeloos thuis worden uitgeschreven bij wijze van straf. Zinvollere didactische hulpmiddelen daarvoor waren kennelijk – anders dan die voor aanvankelijk zondebesef – niet behandeld in de onderwijzersopleiding. Met houten linialen slaan op de gestrekte vingertjes van stoute kinderen – en dat uren vooraf al aankondigen – dat dus weer wel.Nou is er een groot verschil tussen het vroege en vage veraf-idee van de eindigheid des levens en de zeer nabije onzichtbare dreiging … Meer lezenHebt u al een volgnummer op de corona death row? En ook een tekstje voor uw bidprentje?

Het was een coöperatie naar min of meer socialistisch model, de ‘Bouwvereeniging Vaals’ begin 20e eeuw. Ze bouwde rond 1904 drie woonhuizen op rij aan wat toen nog Bloemendalstraat, later Vaalserhaagweg en tegenwoordig Heuvel heet. Heel Vaals trok er bij de eerstesteenlegging ‘op zijn zondags’ op uit met vlag en wimpel (op de achtergrond de huidige Maastrichterlaan). Leden-eigenaars van de vereniging kochten loten voor de optie om zo’n huis te kopen. Opa Miesjl trok een winnend lot. Bij enkele vermogende dames in Heerlen nam hij een lening van enkele honderden guldens. Hij was de oudste in een gezin met jongere broertjes en een vroeg overleden vader, zeg maar plaatsvervangend gezinshoofd. In de lange tuin die eindigde bij de grote doorgaande weg van Maastricht naar Aken bouwden ze een professioneel bakhuis en in de kelderverdieping van het woonhuis, die van achteren open was, een paardenstal. Met paard en kar werd brood uitgevent. Tussen bakhuis en grote weg bleef een bouwplaats open voor een latere winkel. Het getuigt allemaal van ondernemerszin en van risico-mindedness, eigenschappen die volgens modern-theoretiserende economen ten grondslag liggen aan maatschappelijk succes. Zou het werkelijk? Uw auteur heeft zo zijn sociologisch geïnspireerde twijfels. Het hier aangekondigde familie-epos moet uitwijzen … Meer lezenOpa Miesjl legt de fundatie voor een familie-imperium

“Wees nou reëel, dat gaat echt niet gebeuren.” Samengevat is dat de reactie die uw auteur kreeg van ingewijden, toen hij zijn plan ontvouwde voor een nieuwe poging om bij de hemelpoort kort in gesprek te komen met de Gezonden Zoon Zelf. Twee millennia geleden moest Hij het bewijs leveren dat de dood wel degelijk overwinnelijk is mits maar geleefd wordt naar Goddelijk gebod.Trouwe lezers zullen zich al eerdere pogingen herinneren om diezelfde Zoon te spreken. En ook dat die toen hopeloos mislukten. Sinds zijn ten hemelopname verloor Hij zich in kennelijk eeuwigdurend geëxperimenteer met injecties van wierook, mirre en soms ook geïnhaleerde gouddampen. Hij was niet voor enige rede vatbaar, zelfs niet voor smeekbeden van Zijn Goddelijke Vader. Dat uw auteur nu toch weer een poging waagde om na een voldoende overdosis insuline de hemelpoort tijdelijk te naderen voor een spannend Kerst-interview met de Goddelijke Zoon, dat was een pure gok, ingegeven door de overtuiging dat in de loop van 2020 zowat alles al op zijn kop had gestaan, waarom dan niet ook de hele gang van zaken in het hiernamaals?De gok bleek onverwacht juist. Toegegeven, zonder druk van St. Peters public-relations department was het misschien toch niet gelukt, … Meer lezenCoronaKerst2020-special: Het Grote Hemelpoort-interview met de Zoon Zelf

Lange tijd hing het nog: zou Vaals er inderdaad in slagen om met nationale en internationale steun de trotse huisvester te worden van Nederlands eerste en voorlopig enige Nationaal Historisch Museum? Een kwart eeuw burgemeesters met een achtergrond van historicus, dat legde Vaals geen windeieren. Apetrots en met herstellend zelfbewustzijn toont zich nu de internationale Vaalser burgerij. U leest hier dus voorpaginanieuws.Landelijk was het plan voor zo’n museum ondanks brede Haagse politieke steun lange tijd onuitvoerbaar gebleken. Een museum dat een overzicht zou tonen van de Nederlandse geschiedenis in samenhang, naar voorbeeld van het Duitse Haus der Geschichte in Bonn en Leipzig. Toen Vaals overtuigend had aangetoond dat de jaarlijkse toeristenstroom daadwerkelijk portiegewijs het hele land op deze unieke plek samenbracht, veelal gezinnen die recreatie en opvoeding met liefde wilden combineren, een plek die bovendien in alle mogelijke opzichten illustratief en exemplarisch bleek voor onze nationale Werdegang, toen was ‘de kogel door de kerk’ (overigens ook letterlijk een van de thema’s in de permanente tentoonstelling). Naar voorbeeld van de Stichting Gezamenlijke Projecten Haagse Musea hebben de directies van alle grote Nederlandse musea zich samen sterk gemaakt voor de vestiging in Vaals. Steun van de Raad voor Cultuur lag er in … Meer lezenVaals-an-de-Jau is supertrots op vestiging Nationaal Historisch Museum (NHM)

Wat ieder van u als Néderlander hoort te weten, dat vindt u in de algemeen-Hollandse Canon. Dat volstaat natuurlijk niet: u hoort daarnaast ook uw regionale Canon te kennen. Zo leert de Fries behalve zijn liefde voor de Nederlandse vlag ook die voor de Friese taal en voor het pompeblêdsje en hij kent naast de drie verplichte strofen van het Wilhelmus ook alle winnaars van het Noardburgumse fierljeppen, teruggaand tot begin vorige eeuw.Welnu, wat gaat de Limburgse Zuyderlander straks allemaal extra moeten leren, wat wordt dadelijk de inhoud van de Zuydercanon? Let wel: het gaat in die regionale Canon om ingeburgerde waarden en waarheden zoals die nu al tot uitdrukking komen in de Zuydercultuur en de Zuydergewoonten. Niet iets echt nieuws dus, wel nadrukkelijk, puntsgewijs en waarderend geformuleerd en dan ook telkens gelardeerd met gedragsvoorbeelden, waarin die waarden en regionale waarheden zichtbaar tot uitdrukking komen. Uw auteur haalt er zijn, al bijna een halve eeuw slapende, eerstegraadsbevoegdheid voor ‘maatschappijleer’ bij, die toch wel nodig aan een update toe blijkt. U leest hier dan ook niet veel meer dan een eerste basisschets voor het cursusmateriaal van de Volkshogeschool-Zuyd. Tentamen is er voorlopig niet, wel mag u deze cursus straks al bijschrijven … Meer lezenDe Zuydercanon Deel I: het Klasse-overstijgende Pragmatisch Nihilisme

Uw auteur heeft relatief veel naaste familieleden die werkzaam zijn in het onderwijs. Overwegend sympathieke lui die alle hard werken en bepaald idealistisch. Toch heeft hij heel wat gepubliceerd dat in de buurt komt van lerarenkritiek. Hoe dat zo komt, dat heeft hem wel aan het denken gezet. Was het wel gerechtvaardigd? Tijd nu, om op de divan te gaan en publiekelijk te reconstrueren, waar dat nou toch vandaan kon komen.Dat hij op de ‘bewaarschool’ op schoot van een non in zijn broek plaste en haar zo onverwacht een warm gevoel bezorgde in haar kruis, wat ze nadrukkelijk zei, niet op prijs te stellen, dat ziet hij zelf niet als oorzaak. Dat er op de beide jongensscholen waar hij lager onderwijs volgde, met dagelijkse regelmaat klappen vielen, zo niet complete kloppartijen plaats vonden tussen onderwijzers en leerlingen, dat misschien wel, maar zelf kreeg hij nooit klappen. In tegendeel, hij eindigde (met 4 uit 42) in de geprivilegieerde rij die werd voorbereid op het toelatingsexamen Hogere BurgerSchool (HBS), hoewel er thuis alleen een enkel (kook)boek was en hij aldoor nooit een museum of theater bezocht en op sport-, zwem- noch muziekles zat. Dat een klasgenoot met stotterproblemen elke dag een eerste … Meer lezenTeacher bashing – Hoezo? Of: Misverstand School. Of anders: het onvermogen der didactici

Oplettende lezers weten het: een deel van de zevenenzeventig aankondigingen op deze site hoort straks thuis in de reeks ‘hemelvaarten’. Uw auteur waagt zijn leven op een haartje na, belandt zo tot vlak bij de hemelpoort (soms ook aan de broeierig rokende overkant) waar hij snel een bewoner kan interviewen. Een kwistige insulinepen zet stap één; het is de kunst om daarna de eigen hemelopname te mijden. Dit keer veel halve koekjes want het interview loopt uit en het vergt hoofdbrekens. Het leidt straks wellicht tot een script voor een film noire.Gesprekspartner is dit keer maar liefst Sir Arthur Conan Doyle, getooid met een deerstalker zoals wij dat kennen van zijn geesteskind: Sherlock Holmes. Doyle wordt op de voet gevolgd door een bescheiden oud-huisarts en collega, Dr. Watson, die de auteur hier eigenlijk helemaal niet had verwacht. De collega moge geen groot licht zijn, Doyle wel: hij heeft volgens wetenschapsfilosofen West-Europa rijp gemaakt voor het empirisch denken. Hard bewijs zoeken, evidence-based, niet afgaan op je gevoel, hou je bij de feiten, maar verzamel die dan ook gericht, durf ze te hinterfragen en leid dan volgens de wetten van de koude logica je conclusies af, zakelijk en droog.De auteur heeft twee … Meer lezenDr. Watson heeft veel vragen over Vijlen

Bij een intervaltraining op de fiets bevorder je de vetverbranding, maak je je hart sterker, je longinhoud groter en train je je bil-, been- en rugspieren. Bij de Ardenner Wielertoer bevorder je bovendien je maatschappelijk bewustzijn en voorkom je Het Grote Vergeten en daarmee je eigen verrechtsing en al te overdreven zelfingenomenheid.Hoe dat zo werkt, heeft te maken met de voortdurende afwisseling van hoge fysieke inspanning en daarna telkens een indrukwekkend-informatieve stop bij cruciale gedenkplekken. Net als bij de Alpe d’Huzes gaat het erom, toekomstig onheil af te wenden. Bij de Alpe d’Huzes door je ijdele inspanning te laten sponsoren door familie en collega’s voor het goede kankerbestrijdende doel; bij de Ardenner Wielertoer door je vol emoties te bezinnen op je geluk als lid van de eerste generatie Europeanen zonder oorlog. (Wat U nu leest, is een voorlopige foldertekst voor de werving van deelnemers.) De toer voert ons niet verder dan de noordelijke frontlinie rond kerst 1944 van de Battle of the Bulge tot bij Stelot en Bütgenbach en we keren dan via Monschau weer retour, bij Gemmenich komen we over de bergpas Vaals binnen, vallen via de drielandentop Duitsland in en kiezen dan weer bij het voormalige militaire rangeerterrein … Meer lezenDe Ardenner Wielertoer houdt vooral ook je bewustzijn scherp

“Kijk mensen, de pastoor staat te kalven!” (“Kiek luuj, pesjtoer sjteet te koave!”) Met die kreet schrok een misdienaartje uit Mamelis op (aldus oud-oma Berta), toen de pastoor in Orsbach tijdens de vroegmis zijn armen hief en Berta’s neefje bij zwak kaarslicht twee hazenpoten onder het kazuifel zag bungelen. De pastoor had die ochtend eerst zijn strikken gecontroleerd en de vangst aan zijn broekriem gehangen. Wat dit misdienaartje vanzelfsprekend vond, was dat hij onderweg van huis naar kerk telkens de staatsgrens passeerde. Parochiegrenzen waren in die streek belangrijk, staatsgrenzen onzin. (Ja hoor, dit wordt weer zo’n waargebeurde streekroman, als het ooit zover komt.)In november 1712 wordt, in het u van vakanties bekende bekendorp Mechelen een jongetje met de naam Bosten geboren die van zulke, elkaar volstrekt ontkennende grenzenstelsels het slachtoffer zou worden. Hij brengt het liefst tot pastoor (benoemd door de kanunniken van Aken) in het toenmalige Vaels, zijn broertje wordt daar kapelaan en de priester-woning staat midden in de internationale Paulus-parochie en tegelijk letterlijk bovenop de grenswal (landsgrens!) tussen Vaals en Aken, achter de huidige ‘klèng wach’ (de kleine wacht’), Nederlands mogelijk onbenulligste geschiedenismuseumpje, in de Vaalser Akenerstraat.Pastoor Bosten zal daar in grote nood raken door de voortdurende strijd … Meer lezenHoe een beroemde dorpspastoor in vergetelheid raakte bij de Geul in Mechelen

Bevestiging van het bericht blijft nog even uit, maar het gerucht gonst rond dat provinciebestuurder Theo Bovens (2 jaar na dit bericht afgetreden), Limburgs Gouverneur, spontaan ruimte maakt voor Frans Timmermans, die nu alleen für die Bühne nog even zou azen op een Europese positie. Bij de zojuist gehouden Europese verkiezingen heeft Timmermans zich in allerlei talen gemanifesteerd in alle mogelijke Europese uithoeken. Nergens echter haalde hij zoveel stemmen als in liefst ALLE gemeenten ten zuiden van Echt-Susteren. In de grensgemeenten liep zijn aandeel in de stemmen liefst op tot boven de veertig procent. Dat blijkt, nu ook slow city Vaals vijf dagen na de verkiezingen als laatste Limburgse gemeente de uitslagen heeft doorgebeld.Bovens meent dat met een beetje extra inzet van Timmermans – hij denkt aan enkele stadionoptredens, maar dan wel in Frans’ platte moedertaal (het Ripuarisch), eventueel met Beppie Kraft in het voorprogramma – minstens een absolute meerderheid tot stand kan komen voor een ouderwets soort sociaaldemocratische eenheidspartij met een flets katholiek randje. Zowel PVV als SP zijn al zo goed als weggevaagd, VVD’ers trekken toenemend richting Randstad en de rest zal blij zijn, achter Timmermans aan te mogen hobbelen. Bestuurlijk zou zo een voldoende basis ontstaan om … Meer lezenIJL-bericht: kiest Frans Timmermans toch voor Zuid-Limburg? (P.S.: of zwicht hij voor Berlijn?)

Beeldvorming, dat is eigenlijk het hoofdthema waar de auteur, via de omweg van zijn “Mergellandse Impressies” een vinger achter wil krijgen. Het moet een handboek worden voor de bezinnelijke wandelaar in de verhollandste Eiffel. Niet wat werkelijk is, maar wat werkelijk lijkt, is bepalend voor hoe de mens op die werkelijkheid reageert. De mededeling ‘er ligt een slang in de lift’ kan heel verschillend uitpakken naargelang een passerende hotelgast denkt aan een tuinslang dan wel aan een gifslang. De socioloog W.I. Thomas, of eigenlijk zijn student-assistente – later pas werd ze zijn vrouw – formuleerde (aldus collega Merton vanuit een universitaire bejaardenopvang) dit sociologische theorema: If men define situations as real, they are real in their consequences. Gewapend met dit, vermoedelijk ook al bij de hogere apen doorgedrongen inzicht kun je mooie observaties doen. De auteur kan het niet laten om te wijzen op ‘the ethnicity of class’ respectievelijk ‘the class of ethnicity’, twee prachtige voorbeelden.In het eerste geval zullen mensen die leven onder vergelijkbare omstandigheden (denk aan klasse-verhoudingen), ertoe neigen om allerlei gewoonten die daar ontstaan, op te vatten als typisch voor ‘hun eigen soort’. En wie onder heel andere condities leeft, zal die ´soort´ dan al snel herkennen, … Meer lezenToeristendorp Mechelen overweegt numerus fixus op lesbische paren

Je weet nooit wat je zoal overkomen kan als je tegenwoordig familie, kennissen of buren opzoekt. Moeten je schoenen meteen uit bij de voordeur, praten ze tegenwoordig hoog-Hollands met de kinderen, mag je per se niet beginnen over hun werk, eten ze er alles met de soeplepel, wat doen die lijsten met thuisbrengmenu’s midden op het gepoetste kookeiland, moet je je gezicht enthousiast laten aflikken door een onstuimige hond, zitten ze ook na de middag nog neuspeuterend in hun pyjama, hangt er zware hasjlucht op het toilet, weten ze van toeten noch blazen bij gebrek aan krant of journaal, moet je meegaan in hun meest onwaarschijnlijke verhalen over de samenhang der dingen, wonderbaarlijke genezingen en bij hen binnenkomende berichten uit andere zonnestelsels, het is toch altijd maar afwachten. De auteur wil er in dit aangekondigde boekwerk zijn beklag over doen en het inkaderen in ‘la condition humain’.Weliswaar betreft het niet zozeer de Hoge Cultuur, maar toch valt het sociologisch gezien allemaal wel onder cultuur. De mens wordt als potentiële barbaar geboren en je kunt er dan van alles van maken, van op vis jagende Eskimo tot boze geesten vrezende kanibaal. Wij verlangen tegenwoordig van een twaalfjarige jongen niet dat hij … Meer lezenGun ook uw radijsjes een volwaardig leven

Stellig ontkent de auteur zijn eigen fysieke aanwezigheid: hij baseert zich louter op wat zoal binnendruppelt uit de tweede hand. Bedoeld wordt de maar dunnetjes doorsijpelende informatie uit het “Lemierser Beraad”. Onder die geuzenaam etableert zich een both multicultural as multilingual samengestelde groep van zelfstandig ondernemende top chicks, werkzaam in een aldaar expanderend segment van de costumer service. In dit bloedjonge beraad bespreken zij opties voor higher efficacy, endurance en – toegegeven, behind by times just faked common joy – winstmaximalisering. Exploiting the trafficking in men, de mannenhandel, dat is – zeg maar, als je het helemaal kaal scheert – the naked truth, waar het volgens een van de dames goes down on. De Lemierser brainstorm beperkt zich heus niet tot binnenshuis, er is ook oog voor de Lemierser infrastructure both as ecology. Er zijn aantrekkelijke innovations denkbaar en uitvoerbaar, be it sometimes painfull. Cliëntdifferentiatie enerzijds, individualisering van het dienstenpalet anderzijds, alles up to date and level. Zo kan de weekly compared satisfaction rate verbeteren, leunend op een stevig gehard en soepel glijdend acting together, onderhuids toewerkend naar een fast and hopefully recurring need for happy ending. At a higher level heeft de omgevingsgerichte restructuring betrekking op zowel infrastructurele facilities … Meer lezenOpeningen gezocht voor circulatieplan sekstoerisme

Heel oud hoef je er niet voor te worden om het aan eigen lijf te ervaren: irreparabele of moeilijk vervangbare lichaamsdelen met een vooraf ingebouwd vroegtijdig functieverlies, aanhoudende waarschuwingspijntjes zonder bijbehorende therapeutische handleiding, compleet ontbrekende vroegsignalering bij naderende fysieke uitval, abrupte spelerswissels verordonneerd van Hogerhand. Bovendien: nul – maar dan ook echt nul – inspraak daarin van de direct betrokkenen, niet eens een minimum aan vooroverleg. Het zijn maar enkele van de vele klachten-categorieën tegen een klunzende Schepster. Onder een enorme klachtenlawine van bugs en issues bezwijkt nu, naar eigen zeggen, ook Gods hoogste vertegenwoordiger op aarde. De paus pikt het niet langer, moge hij ook nog zozeer Gods genade ontvangen passend bij de positie van Haar uitverkoren plaatsvervanger op aarde: ‘Weet je, Zij kan mij wat, daarboven, zo langzamerhand’. Voortaan worden hemeltergende klachtmeldingen over de vele misfits en deadlocks van de schepping ongeopend en linea recta doorgestuurd richting de Schepster zelf, ‘die ook wel eens de eindverantwoordelijkheid mag nemen’. Mooier kan ook de paus het voor Haar niet maken en dat wil hij ook niet meer.In deze voorlopige notitie, die uiteindelijk het karakter zou kunnen krijgen van een afsluitende, Sacrale Slotverklaring bij het definitieve dichtlassen van de deuren van … Meer lezenPaus wijst klachten voortaan door richting Schepster

Grootse bestuursdaden kunnen zomaar onderuit gaan door onbenullig toedoen van een dorpsjournalist. Het overkwam onlangs Limburgs Gouverneur Bovens toen hardhorende Kerkraadse raadsleden niet zonder geluidsinstallatie toekonden in een vertrouwelijk sollicitatiegesprek. Een verdekt opgestelde verslaggever wist zo te berichten dat de zieke burgemeester Krewinkel van Heerlen liever over wilde stappen naar zijn geboortestad Kerkrade, ook al zou dat minder betalen. (De inwoners van beide gemeenten zijn gemiddeld heel arm.) Hij werd in Heerlen al een poos vervangen door de SP-coryfee Roemer die daar, na moeizame Haagse jaren, zoveel lof kreeg toegezwaaid dat zijn tijdelijkheid ging schuren – kennelijk ook bij hem persoonlijk en zelfs hogerop. Krewinkels’ sollicitatie – tijdens een re-integratie-traject waarin ook de Limburgse Gouverneur hem kalmpjes bijstond – blokkeerde zo onverhoeds zowel Krewinkels benoeming in Kerkrade als ook zijn terugkeer in Heerlen, waar Roemer in een kennelijk geheim meerstaps-scenario dan juist nog een klein decennium in alle goedgemutste vriendelijkheid zijn pensioen zou afwachten. Helaas voor het verholen schuifscenario van de bovenbazen. Hoe nu verder? ‘Doorschuiven naar Vaals’ wordt de titel van een vertrouwelijk beleidsadvies dat Gouverneur Bovens – als het ervan komt – binnenkort per geheime post (dus buiten het bereik van de Limburgse media) zal bereiken. Daar in … Meer lezen111 jaar later: schuift Bovens nu Krewinkel door naar Vaals?

Ooit voelde de auteur zich waarlijk overcompleet in een Berlijns academisch conferentiezaaltje waar een feministisch sociologe zojuist liet weten dat de fysieke aanwezigheid van mannen haar empfindlich in de weg zat bij het toelichten van haar these dat pedagog(inn)(en) pas echt volwaardig kunnen opereren als zij ook persoonlijk ervaring hebben met het moederschap: wie niet zelf kinderen heeft gebaard en opgevoed, kan per definitie nooit volwaardig pedago(o)g(in) wezen. Met veel tussenhaaks geplaatste woorduitgangen wordt in die kringen het bewustzijn overeind gehouden dat het wel steeds om enerzijds vrouwen en pas anderzijds om mannen handelt, Klar? Hoe kunnen wij, oh zo makkelijk foute mannen, voorkomen dat wij nog weer ooit de domme zet begaan om ons ermee te bemoeien als vrouwen hun academisch-feminiene gedachtegoed juist willen aanscherpen, al helemaal tussen louter seksegenoten? En hoeveel seksen zijn er wel niet? Dat wordt de therapeutische Nutzen in deze zelfkritische mannendemontage. Het was niet voor het eerst dat de auteur opmerkzaam werd gemaakt op de onnozele misplaatstheid van zijn naïeve engagement in de ambivalente problematiek van achterstanden die vrouwen traditioneel (vooral volgens mannen) zouden oplopen door een nadrukkelijk sekse-gedifferentieerd onderwijsbestel. Bij tientallen – op destijdse instigatie van de VVAO (de vereniging van academisch opgeleide … Meer lezenNaar een geslachtsadequate betiteling voor ‘feminist(es)(en)(**)’

Pakweg drieënhalve eeuw geleden. Rembrandt van Rijn had zijn Nachtwacht klaar; de Gouden Eeuw stond daar in Waterland volop in bloei. Piet Hein had in 1628 liefst een half miljard (in Euro’s van nu) ingepikt toen bij toeval een deel van de Spaanse Zilvervloot zijn kant op dreef. De West-Indische Compagnie engageerde zich meer en meer in de lucratieve slavenhandel. Tja, onder zulke omstandigheden was de tachtigjarige oorlog steeds minder van belang. Holland en Spanje kropen naar elkaar toe, ook al vanwege de dreigende Fransen. Hèhè, Mei 1648: Vrede van Münster, eindelijk.Helaas bleven bij die Vrede een paar losse eindjes liggen: nog wel vijftien jaar lang walste de Spaans-Hollandse oorlog met zijn bevrijdende bezetters en bezettende bevrijders keer op keer over de straatarme bevolking van Zuid-Limburg. Louter vreemdelingen eigenlijk, met onveranderlijk steeds plunderingen, verkrachtingen, roof van karren, paarden, graan, waarschijnlijk ook van jong kanonnenvoer.In Limburg duurde de tachtigjarige oorlog zo dus welhaast een volle eeuw! Misschien stof voor een serie bloedstollende lezingen met lichtbeelden. U leest hier alvast een mogelijke opzet.Het cruciale losse eindje bij de Vrede van Munster – zo niet ‘la piedra de escándalo’ – was dus de uitblijvende verdeling van ´de Landen van Overmaas´ en daarmee het … Meer lezenVaals moest nodig bij Holland, vond Johan de Witt

In Amsterdam draait menigeen zich nog een keer om als vergaderende parlementariërs in Berlijn elkaar al verhit en vaak woest toeschreeuwen. Dat is niet alleen maar een gewoonte- of cultuurkwestie: de zon gaat daar namelijk ook een uurtje eerder op. En in Londen juist weer later. U kent dat van uw goedkope vliegvakanties: na vier uur vliegen blijkt het in Antalya vijf uur later. Uw biologische klok raakt in de war en die stuurt u sterker aan dan die van de overheid. Europa wil voortaan één lijn trekken in zomer- en wintertijd maar de Commissie weet nog niet hoe precies. Daarom hier alvast een eerste set hoofdlijnen voor een beleidsadvies hun kant op. Simpel uitgangspunt: heel Europa eenzelfde tijd, dat creëert ook weer een gevoel van eenheid: cohesie. Betekent dat voortaan dat de één bij aardedonker het bed al uit moet en er ruim vóór zonsondergang weer in hoort te duiken terwijl de ander voor zijn gevoel veel te laat pas naar bed kan en er pas tegen de middag weer uit hoeft? Nee, dat is beslist niet nodig, je kunt dat straks regelen door een Europees stelsel van lokale gedragsregels en nieuw-Europese gewoonten, zeg maar het nieuwe Europa van … Meer lezenDe geïndividualiseerde zomertijd (en de Brusselse regionale openingstijdenregeling)

Voordat u als lezer op het foute been gaat: de hier aangekondigde voorstudie, emotioneel beladen, daarom ook  nogal afstandelijk, moet de vloer leggen voor een lofzang op de oudste dochter van de auteur bij gelegenheid van haar opmerkelijk verlate huwelijk. Einddoel is een enthousiasmerende laudatio van een overtrotse vader,  halverwege een copieus bruiloftsmaal, na een ontremmende dosis alcohol, die zich dan verliest in de esoterische romantiek van dat moment. De auteur beperkt zich hier tot een probleemstellende terreinverkenning zonder grafieken of tabellen. Hij steunt daarentegen op praktische levenservaring uit het samengestelde-meergeneratiegezinsnetwerk. Startvraag: waarom überhaupt nog trouwen, hoe modern is dat? Als uitvloeisel van de nog steeds wassende echtscheidingsgolf worden juist samengestelde gezinnen – zeker boven de veertig – steeds meer de norm of standaard in wat wij nu nog officieel percipiëren als ‘de beschaafde westerse wereld’. Oorzaak: onder economisch en juridisch geliberaliseerde en geïndividualiseerde randcondities krijgt sinds de jaren zestig de hormonale neiging tot sequentiële monogamie – die veel biologen eigen achten aan onze soort, de hoogste apensoort – alle kans en ruimte om zich uit oude keurslijven los te wrikken. Zoveel ruimte zelfs, dat de auteur een concurrerend paradigma voor valide houdt: de polymorfe kruiselingse polygamie, platweg bekend als … Meer lezen‘Intergezinsmigratie’

Bent u zelf de eigenaar van het gereedschap dat u op uw werk hanteert? Hamer, tang, weefgetouw, drukpers of Ipad, allemaal gekocht van eigen rekening? Dan behoort u waarschijnlijk tot de kapitalistenklasse, in ieder geval als u ook anderen daarmee laat werken en hen op contractbasis uitbetaalt. Wordt u zelf uitbetaald op basis van een uurloon of salaris dat maar een deel is van de totale economische waarde die u tijdens werktijd creëert en vloeit de rest (de overwaarde) achter uw rug om in de portemonnee van uw werkgever, dan behoort u – of u wilt of niet – eigenlijk tot de arbeidersklasse. Kapitalist en arbeider, samen de dominante klassen in wat we in ’68 in onze vermetelheid nog het laatkapitalisme durfden noemen, godsamme. We zullen in het hier aangekondigde praktisch sociologische studieboek fundamenteel te werk gaan – mocht het ervan komen, natuurlijk. Sozialschicht, sociaal milieu, social class, dat is cruciaal gereedschap in de sociologie. Je kunt er andere dingen dwars op zetten: generatie, sekse of liever gender, etniciteit, Lebenslage of demografische biotoop. En er vervolgens onderling ruzie over maken, welke categorie dan het primaat heeft en welke slechts uitdifferentieert. Lukt u dat ruziemaken goed, dan kunt u er een … Meer lezenDe maatschappelijke ladder van AppieHappie

Wat kunnen we actueel leren over de rol van interculturele communicatie in de wereldpolitiek? Sterker nog: hoe het persoonlijke, het fysieke zelfs, tegenwoordig politiek wordt.  Dat is de uitdagende en complexe thematiek die in deze hoogst actuele studie leidend zal zijn: het persoonlijke in de interculturele politiek. Was het niet ooit president Soekarno, voor wie Neerlands protocol een tafeldame arrangeerde aan wie hij halverwege de maaltijd nu eens geen tussentijds horizontaal bilateraaltje zou durven suggereren? Werd hier destijds al culturele diversiteit bestreden uit fatsoensrakkerij, angst voor een mondiaal platwalsen van onze in zekere zin bekrompen moraal? Toen de Macrons en de Trumps elkaar recentelijk ontmoetten in Parijs, lag leeftijdsgewijs een kruiselingse uitruil min of meer voor de hand. Op de onvermijdelijke Trumpiaanse ‘faux pas‘, zoals de Duitse nieuwslezer het later die dag durfde noemen, daarbij onbewust teruggrijpend op Deutsche Leitkultur, daarop hoefde je niet lang te wachten. ‘She is in such a good shape, physically. Beautiful!’, het kwam diep uit Donalds hart, spontaan en welgemeend. Dat Trump met zo’n jongensachtig enthousiasme reageerde op deze ‘petite’  van zowat zijn eigen generatie, dat hij zich zo leerde kennen in zijn persoonlijke voorkeuren, dat betekende tegelijk een affront voor een essentieel deel van … Meer lezenDe Russische kaart: de ‘demi macron pimenté’, ‘a good shaped petite’ (voor insiders ook wel ‘brie guède’), de ‘cold melange réservé’ en natuurlijk de ‘trumpburger macho’

Zijn wij niet allen rijk? Of anders wel: kunnen we het niet allemaal worden? Eindelijk een einde aan de armoede, dat moet de hier aangekondigde sociaaldemocratische beleidsstudie praktisch naderbij brengen. Te zijner tijd dan. Niet zoveel mogelijk geld verzamelen, maar wealth, weelde, pas dat is rijkdom. Zo legt David Thewlis ons dat uit als de gebroeders Coen hem daartoe de kans bieden in zijn rol van V.M.Varga. En die wealth alleen is nog niet afdoende, het mag ook allemaal voor de buitenwacht niet zichtbaar worden, dat is wel zo cruciaal. Dus niet een eigen vliegtuigje bezitten, maar liefst een hele vloot en dan onder een waaier van onderscheiden firmanamen zodat het achterliggende accountantsweb verborgen blijft voor belastinggraaiende overheden en concurrenten die – al net zo ondernemend – de juridische randen zoeken. En dus toch maar een tweedehands stropdasje blijven dragen: ter misleiding, juist omdat je in de billionaires business zit. Tja, zo ontwikkelt zich dus de waarachtige ongelijkheid, waarin een almaar kleinere, verborgen en cynische elite meer vergaart dan heel de rest samen. Het is de laatste consequentie van een pragmatisch-nihilistische levensvisie, die zich al lang bevrijd heeft van zinloos-naïef vooruitgangsgeloof, die laatste, ons nog steeds achtervolgende en misleidende postchristelijke … Meer lezen‘Postkapitalistische weelde als levensideaal voor allen’

Tijd voor de aankondiging van een historische non-fiction roman. Toen Margaretha Geertruida Zelle in 1917 aan Wilhelmina een gratieverzoek deed, wees die dat verzoek rigoureus af, volgens Thomas Ross omdat onze koningin niets te maken wilde hebben met de buitenechtelijke escapades van Prins Hendrik, haar man. Daarop eindigde de 41-jarige Margaretha voor een Frans vuurpeloton. Dat vindt u vast ook heel erg, hè.Maar de vraag is, of haar niet een nog veel erger lot bespaard bleef, deze schone Friezin die zich ‘Mata Hari‘ noemde.De Vijlense ‘Schöne Anna‘, een half zo jonge, zeg maar heus lotgenote, Prins Hendriks volledig op hol gebrachte dorpse liefje, werd negen jaar eerder, in 1908, vlak voor de geboorte van Juliana – ze was toen voor de vorm in een soort gearrangeerd huwelijk verenigd met een prompt naar de Oost weggezonden soldaat – dramatisch abserviert en voor alle verdere decennia verbannen naar het gestoordengesticht. Ja heus: voor de rest van haar nog heel lange leven. Liefst tot haar drieënzeventigste. Doet u mij dan maar Mata Hari’s vuurpeloton, nietwaar?Op zowat het mooiste bouwperceel van het bergdorp Vijlen met kilometers ver uitzicht over natuur en bossen, van voren richting Duitsland, van achteren richting België, daar staat een statige … Meer lezen‘Wilhelmina´s Vijlense wraak’

  Andermaal waagt de auteur zijn leven voor een hoger doel: met een net niet fatale insuline-injectie dringt hij door tot vlakbij de hemelpoort. Bepaald pretentieus is dit keer zijn opzet: hij wil niet minder dan verslag doen van een gesprek-aan-de-hemelpoort met de Zoon Zelf. Van Hem, nu niet van anderen wil hij een helder antwoord op de vraag of Zijn missie van weleer onderhand niet grotendeels als mislukt moet worden beschouwd. De vraag “Hoe de Zoon van God met de kennis van vandaag terugziet op Zijn missie van toen“, die lijkt de auteur hoogst actueel nu de opvolger van Petrus de Romeinse stallen poogt te  ruimen. Als straks ook de Congregatie voor de Geloofsleer een opknapbeurt krijgt, dan zal toch ook kritisch moeten worden gekeken naar de verlossing van alle zonden, net zoals een modernisering aan de orde is van de ultieme criteria voor het scheiden van de bokken van de schapen. De auteur hoopt dat hij – met dit aandragen van Zijn antwoord op de kernvraag – een summiere maar wezenlijke bijdrage kan leveren voor die pauselijke schoonmaak. Misschien ook hoopt de auteur, zo toch nog iets goed te maken, na het strikte verbod van pap destijds om … Meer lezen‘Onverrichterzake ten Hemel weergekeerd’ *

Een paar centimeter kleiner, een diplomaatje minder, een deeltijdbaantje en wat jaartjes jonger, zo hoort ze eigenlijk te zijn: de perfecte echtgenote. Ze hoeft het hoofdinkomen niet binnen te halen, doet daarvoor wel de basiswerkzaamheden thuis en speelt daar vooral de affectieve leider, die het emotionele klimaat regisseert en zich terughoudt als het om feiten, zaken, techniek en mechanica gaat. Dat laat ze aan de instrumentele leider, iets groter, iets ouder, hoger uurloon, meer uren, zwaardere stem, grotere handen, de primus inter, nouja, pares. (U begrijpt het al: hier wordt een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan de gezinssociologie, althans het plan daartoe.) Bijna de helft van zulke ideale gezinscombinaties houdt dat niet, ontmoet halverwege leukere kandidaten, de intensiteit van de oude relatie blijft nog wel, alleen de richting verandert van warm naar koud, meestal vrieskoud. Tijd nu dus voor zijn tweede leg: zij nog wat jonger, wel een diplomaatje meer, vaker afhaalmaaltijden en nu wel een ingehuurde werkster. Hij wat minder dominant, ingetogener, pensioenrechten en spaargeld gehalveerd, vaker studerend op zijn maandbudget. (Hoe het met haar verder gaat, daarover straks een begeleidend werkboek.) Sinds de overheid voor de aanvrage kinderbijslag driemaandelijks bij moeders informeerde, of de huidige partner nog wel dezelfde was als … Meer lezen‘De familiaire pensioenkloof’

Welke bemoeienis had ene Koning Hendrik precies met Vaals? Met die vraag worstelt de auteur bij zijn voorstudies voor wat straks een klassiek standaardwerk over cultuurgeschiedenis kan worden. Aanleiding: Vaals heeft als enige gemeente in Nederland een Koning Hendrikstraat. Het straatnaamplaatje geeft geen uitsluitsel, zoveel is zeker.Het boek zou kunnen beginnen bij  Shakespeare. Bij zijn theaterstukken Richard II, Henry IV, Henry V (samen een tretalogy). Die stukken handelen over meerdere Koning Hendrikken zelfs; Engeland heeft er nogal wat gehad. Te voet, te paard of per koets trokken sommige Hendrikken ooit door ons land, op de hoogte van Wittem en dan over de Sneeuwberg (eigenlijk het Bocholtser plateau) voorbij Vaals, dan langs de melaatsenopvang, waar nu de Akense universiteitsklinieken liggen, richting Akense Dom. Daar werden Hendrikken tot koning dan wel keizer gekroond toen de hele regio nog deel was van het Heilige Römische Reich Deutscher Nation. In 1020 Heinrich III (10 jaar oud), in 1054 Heinrich IV (4 jaar oud), in 1147 weer een Heinrich (10 jaar oud), in 1169 Heinrich VI (4 jaar oud), in 1222 Heinrich VII (11 jaar oud), in 1309 een Luxemburgse Heinrich (met echtgenote). Hele drommen platpraters uit de regio juichten hen dan langs de Sneeuwbergweg … Meer lezen‘Koningstrouw bij zuiderlingen’

Hoe nodig hebben we etniciteit in onze kritische gereedschapskist, laat staan gender? Kerk en klasse-analyse, dialectisch-sociologisch toch al behoorlijk complex, niettemin werd het ons in hoofdlijnen helder: clerus en bezitsklasse spannen samen in ver- en ontvreemding. Archetypisch: de één houdt ze dom, de ander arm. ‘Ze’, dat is dus het interculturele werkvolk, zeg maar de mondiale ‘onderklasse’ die haar onderschikking verinnerlijkt, zelfs reproduceert en daarmee ‘selbstverschuldet’. De vraagstelling voor ons nieuwe werkstuk luidt: is dit pact van kerk en arbeid, clerus en werkvolk, theoretisch daarmee afdoende getypiseerd? Of actueler:  is de recente etnisch-historische invalshoek essentieel-verrijkend of juist misleidend-overbodig bij onze kritische Theorie? (Met alleen verbale categoriseringen gaan we het straks niet redden, mensen, bij het tentamen ‘politieke economie’. Elaboreer zoveel mogelijk en denk multidisciplinair: gesellschaftswissenschaftlich.) En laten we niet wéér gender onbeproefd laten, ja, ik weet het nu. Om de verhouding tussen clerus en de werkmens met ‘völkisch erklärende Vernunft’ grondig te deconstrueren, ontlarven en demystificeren, vertrekken we exemplarisch bij wat de burgerlijk-naïeve Volken- en Cultuurkunde ‘Het Sinterklaasgebeuren’ noemt. In schijn een simpel kinderfeest. Wat zich daar op het eerste oog puur phenomenologisch manifesteert, is een knecht die de disciplinering van zijn eigen uitgebuite klasse vrijwillig ter hand neemt door een mengeling van fysieke dreiging (de roe) en verleidelijk strooisnoep (pepernoot). Materialistisch gezien doet … Meer lezen‘Sinterklaas en Vieze Piet; werkopdracht krietiese soosjologie’

‘Knielen in het zuur’ wordt een heuse politiek geladen verhandeling over de talige verscheurdheid en de daarachter schuilgaande machtsongelijkheid hier in die brede regio van mislukte emancipatie en hoge armoedepercentages. Ze thematiseert het multiculturele drama dat zich voortzet na de inval van de Hollander in, zeg maar, het latere ‘Hertogdom Limburg’ en alles wat daar aan machtspolitiek op volgde. Aan de oppervlakte best vaak vermakelijk maar in wezen onthutsend en dramatisch in zijn sociaal-economische gevolgen. Ooit vroeg een Westfries opgevoede katholieke collega, hoezo Limburgers zo zeer vasthouden aan oude godsdienstige gewoonten. Wandelend door Maastricht had hij namelijk ergens een bordje gezien: ‘boeteverblief’. Dat was ‘hingerum’. Een lollige variant van wat culturele distantie doet met beeldvorming. Vanuit de hoogte kan zoiets best fataal uitpakken: het ‘golem-effect‘ (zie de aankondiging op deze site ‘Wie de minachting treft’). Wie over Vijlen, Mechelen en Epen doorsteekt naar Vlaanderen, kan zomaar in de Voerstreek belanden. Ouders verbeteren daar de kansen van hun dialectsprekende kinderen door ze aan te melden op Franstalige scholen. Hun naaste buren zoeken, surfend op een volgende moderniseringsgolf, juist Nederlandstalige stageplaatsen voor hun kinderen, die netzogoed als de verfranste buren, thuis hun ouders ‘plat’ horen koeterwalen. Kregen ooit beide vluchtelingenstromen-richting-andermans-taal het onderling aan de stok, iets wat in Voeren (oh nee: le Fouron) regelmatig … Meer lezen‘Knielen in het zuur’

Op 3 april 1942 wordt Jan Reinier Rothkrans gedeporteerd naar concentratiekamp Dachau. Hij is kapelaan in Vaals. Wij gaan hem in herinnering roepen. Weggevoerd vanuit Maastricht (waar hij dan al vast zit sinds november ’41; hij laat er nog snel zeven slechte kiezen trekken) krijgt hij bij de grensovergang in Vaals van de SS gedaan, dat hij bij de huishoudster van de katholieke clerus wat ondergoed mag ophalen. Zwijgend (de SS ziet toe) neemt hij buiten afscheid van zijn ‘Mijnheer Pastoor’ Prickaerts. Die wordt later dat jaar ook ingerekend en komt in oktober ’44 weer vrij. (De latere pastoor Louis van den Dungen van Lemiers zat ook vast in Dachau.) Hun publieke keuze contra de nationaal-socialistische ideologie komt de priesters zwaar te staan.Rothkrans’ verslag ‘Dachau, Hel en Hemel’ laat zien hoe de kapelaan met gevangenennummer 29666 zich daar onder godsonmogelijke omstandigheden in en rond de priesterbarak overeind weet te houden dankzij zijn extreem rechtzinnige geloofsovertuiging en zijn blinde vertrouwen in de Heilige Maagd. Ook toen ze hem de kans boden te vertrekken mits hij zou dimmen, weigerde hij principieel: de nazi-ideologie was immers te erg. Overigens net als het communisme, betoogt Rothkrans gedurig. Hij zette er zijn lijden voort en belandde uitzichtloos in de ziekenbarak, ‘offeraar voor God en Zijn Rijk’. Als … Meer lezen‘Vaalser struikelstenen’

De noordelijke grens van Nederland wordt gevormd door de Vaalserbeek. Dat u dat niet wist is (tot u straks dit nu alvast aangekondigde boek leest uiteraard) begrijpelijk, tenzij u zelf uit Vaals komt, want dan was u wellicht al eerder een licht opgegaan. Wellicht, zeg ik, want je leert zoiets niet op school. Die noordelijke grensbeek in Nederland heet officieel Selzerbeek, naar Duitse smaak Senserbach, soms zelfs Sinselbach (hou die L-N verschuiving even vast voor uw cursus dialectologie straks) en u mag zich door die naamgeving vooral niet laten misleiden. De auteur gaat u (als dit verhaal straks uitgerijpt is) in deze toeristische handleiding meenemen voor een historisch-taalkundige ontrafeling van liefst algemeen-maatschappelijke betekenis.Vanaf zijn bron trekt de betrokken beek eerst in een broederlijke omarming op nog net Duits gebied het nu Duitse deel van Vaals (wij distantiëren ons nadrukkelijk van de bekrompen Hollandse grensdefinitie zoals B&W van Vaals die aanhouden) tegen de Nederlands-Vaalser borst: Vaalserquartier. Dan, vanaf het (onwelriekende) punt waar de tramlijn van Maastricht naar Aken ooit onverklaarbaar (nou ja: Euregio lukte toen ook al niet!) aan Nederlandse kant van de grens een voortijdig eindpunt vond, vanaf die plek vormt de beek westwaarts Nederlands noordgrens (jawel hoor!) tot hij de middeleeuwse zorgboerderij in de kuil … Meer lezen‘Neerlands noordgrens: de Vaalserbeek’

In de hier aangekondigde politieke beschouwing met de titel ‘Ach, Jesse toch!’ beklaagt de auteur het noodlot der groene helden. Tweeduizend jaar geleden nog plachten de bewoners van deze streken in tijden van nood hun aanvoerders op het schild te heffen en daarmee dan hossend binnen hun kwetsbare paalomheining rond te zeulen. Een wat netelige positie voor de held-in-wording die van hem veel evenwichtskunst vroeg. Wat hem daarbij hielp was zelfoverschatting. Een beetje beneveling hielp ook, door inname van geschikte stofjes en drankjes. En wat vooral hielp was de beneveling door de plotse heldenverering-op-krediet door juichende omstanders. Door de regisseurs van de ingezette campagne (of dat nou druïden waren, verknipte tantes of afgestudeerde politicologen) worden aan zo’n redder-in-spé allerlei eigenschappen toegedicht die hij bij zichzelf eerder niet had durven bevroeden en die hem nu opeens boven het maaiveld doen uitsteken, de onoverwinnelijkheid komt weldra al in zicht en er is goede kans dat hij dat zelf ook een beetje zo gaat zien. In ieder geval oefenen ze met hem voor spiegel en camera tot hij zonder met de ogen te knipperen in hooguit een halve minuut, vriendelijk maar beslist, hun geprepareerde riedeltjes en oneliners ten beste geeft. Tussen dapper zijn en een wazig beeld hebben van je … Meer lezen‘Ach, Jesse toch!’

‘De lagere BMI-school, ook wel de “afvalschool” ’ poogt straks trends in beeld te brengen in het doelstellingenrepertoire van scholen. Beginnend bij de “De brave Hendrik” en de school waar “jongejuffrouwen servetten leren vouwen” wordt een brede waaier aan doelensets behandeld die scholen ooit recht van bestaan gaven of juist vandaag-de-dag. Bijbelvastheid, het ‘wekken’ van de vrouwelijke aanleg voor zorg en netheid, het kweken van nationale trots op achteraf opgepimpte zeerovers, kennis der heemkundige natuur, nuttige handwerken (alleen voor de meiden) of het bereiden van voedzame arbeidersmaaltijden (voor de meiden uit de lagere klassen), ze komen alle langs in een inleidend historisch exposé. In een combinatie van diepgeworteld wederzijds wantrouwen en tegelijk velerzijds gedeelde afkeer van staatsbemoeienis kwam in ons land de verzuiling tot stand, die onze verschillende ‘founding nations’ ieder hun eigen protestants, katholiek of overig-bijzonder scholenstelsel gunde waarin zij zich vervolgens autonoom op de socialisering van ieder hun eigen aanstormende jonge barbaren toelegden. De overheid mocht zich alleen zeer terughoudend om de deugdelijkheid van het geheel bekommeren, op afstand. Laatst nog heeft de VVD de Onderwijsinspectie nog verder in haar hok teruggejaagd, ze kruipt er nu weer heel voorzichtig uit. Waar getalsmatig mogelijk en ideologisch te verkopen, daar werden (binnen elke zuil) leerlingen van meet af aan gesegregeerd. Om … Meer lezen‘De lagere BMI-school, ook wel “de afvalschool”

In ‘Alfamannen slapen goed’ exploreert de auteur de selectie van topbestuurders. Uit vertrouwde kring in de personality-business weet hij dat het gaat om een type mens (zeg maar: man) dat je niet lang met meerdere in één kamer alleen kunt laten: dan gaat er iets mis, voor jagen-in-een-groep zijn ze niet geschikt tenzij alle anderen zich onderschikken. Ze suggereren snel een overview te hebben; voor de zekerheid verlangen ze meestal een ‘minuut’: alles samengevat op driekwart kantje, puntsgewijs, eindigend in beslispunten. Dat maakt hun geschiktheid wel zo eenvoudig als lezen ze niet ligt. Anders dan de hogepriesters der Azteken hoeven onze topmanagers niet tot bloedens toe in hun penis te snijden omdat anders morgen de zon niet meer opgaat. Integendeel, een enkeling neemt voetstoots aan dat vrouwen in de omgeving daar juist zijn om dat lichaamsdeel te verwennen. Of die vrouwen daarvoor betaald worden en door wie: geen idee, ze protesteerden toch ook niet? Snel overzicht winnen dus, gevolgd door grote besluitvaardigheid uit volle overtuiging en geen pardon voor loosers die daarin niet meegaan. Vervolgens ook niet wakker gaan liggen over gevolgen: het kan voor anderen nog zo desastreus uitpakken, geen begin van compassie, niet eens de sjoege, dat iemand op dat idee … Meer lezen‘Alfamannen slapen goed’

‘De meritocratentoets’ wordt een poging om grip te krijgen op wie wij in de alledaagse schoolpraktijk ‘schoolsucces’ gunnen: op welke variant van talent stemmen we af, welke hiërarchie brengen we aan in de leerlingenpopulatie en hoe legitimeren we daarmee op termijn de inkomensverdeling die uit die hiërarchische ordening voortvloeit? Wat is de eigenlijke doelenset van ons onderwijs? Paardrijden zonder zadel en dan al galopperend een hond vangen om die vervolgens dood te bijten, dat vinden wij al lang geen reële leerdoelenset meer. Virtuoos pianospel of balbeheersing kan wel, maar alleen bij een verwaarloosbaar klein aantal leerlingen: uitzonderlijk talentvol in combinatie met megaveel oefenijver. Ze moeten het hebben van buitenschoolse trajecten. Hart-hoofd-handen klinkt goed, maar hoezo eindig je dan feitelijk in de internationale top van fietsendieven, hoezo maken je beste leerlingen van ons land een belastingparadijs en hoe verklaar je onze topprestaties in de informele laboratoria voor chemische drugs? Je moet het bovendien ook pragmatisch houden: wat mag je in alle redelijkheid vragen van de bevolkingsgroep voor wie je het funderend lerarenberoep aantrekkelijk hebt gemaakt? Om helder te krijgen waarop de succes-selectie zich bij Jan-doorsnee dan wel richt, gaat de auteur op de fenomenologische toer. Stel bij Jan komt een whatsappje binnen over … Meer lezen‘De meritocratentoets’

In ‘Herbert Marcuse verveelt zich te pletter’ komt het welhaast tot een vechtpartij bij de hemelpoort. Wat in eerste instantie nog begint als een spannend onderonsje met een oud links idool uit de jaren zeventig, pakt onverhoeds uit als een verhit wederzijds verwijtend twistgesprek tussen in wezen ideologisch gelijkgezinde, maar tot in hun ziel gekrenkte en teleurgestelde vakverwanten die elkaar de domme kortzichtigheid van hun eertijds Frankfurter optimisme bijna persoonlijk kwalijk nemen. Ooit werden haast paradijselijke opties als realistisch geschetst voor een verstandig ingerichte samenleving die dankzij snelle technologische vernieuwing en automatisering met aanzienlijk minder arbeidskracht en vervreemding toe zou kunnen om toch redelijke materiële welvaart voor velen te scheppen. Homo ludens zou zelfs kansen krijgen tot in de arbeidersklasse toe. Repressieve tolerantie, dat was wel ingewikkeld maar het was alles waarop we verdacht hoorden te zijn en die konden we met voldoende kritische Gesellschaftslehre und praktische Vernuft wel entlarven und dingfest machen. Nu legt de auteur aan de oude filosofieprofessor de vraag voor, of hij zich realiseert waar sindsdien de inverdiende winst werkelijk naartoe vloeide. De Panama-papers geven een beeld van honderden miljarden die in handen kwamen van een selfish luxe-klasse die haar solidariteitsbijdrage creatief wist te omzeilen in belastingparadijzen. Erger … Meer lezen‘Herbert Marcuse verveelt zich te pletter’ *

‘De generatiecarrousel loopt aan’ handelt over de biologische doorloopfasen van de mens. Dat hij veertigduizend jaar geleden opeens tekenen gaf, te beschikken over voor beesten ongewone vaardigheden, dat valt niet te herleiden tot een heldere verandering in zijn bouwpakket: hersenkwabben of tongbeen bleven als voordien. Waartoe wel? Er moesten eerst voldoende aantallen ‘ouden’  rondlopen, wilde de mens de samenhang der dingen leren ontrafelen, het resultaat onthouden, daarover filosoferen, er een tekening van maken en er een schepper bij verzinnen. Met die nieuwe these hebben de sociale wetenschappen nu ook een plaats veroverd in het verklaren van de menswording. De these dus dat de doorbraak pas kwam toen er voldoende individuen oud genoeg werden. Een mooie these. Moeder natuur had de kale apensoort opgescheept met een superlange aanloopfase: voordat een tot-zowat-niets-zelf-in-state pasgeborene uitgroeit tot een bruikbare adolescent (eender welke kant op te modelleren, dat weer wel) is diens halve leven haast om. Omdat moeder dat alleen niet af kon, had ze haar eisprong onzichtbaar gemaakt om zo door seksuele binding een tweede verzorger te strikken, ook buiten ‘tochtige’ tijden. Haar uitvinding van de menopauze had de opvang van de jongen zelfs deels tot een oma-project gemaakt. Ook opa wist zich door de biologie uit zijn macho-rol gedrukt. Maar dat alles was dus niet genoeg: er moesten eerst voldoende aantallen ouden komen om … Meer lezen‘De generatiecarrousel loopt aan’

’Familiediner afgezegd’ is een poging om de huisvrede dichterbij te brengen. Het handelt dus over oorlog, zij het kleinschalig. Eerst nog worden zulke intieme schermutselingen alleen vermoed of opgemerkt bij kennissen of buren die ons niet zo na staan. Daar kun je dan stiekem amusement aan ontlenen: Schadenfreude. Vroeg of laat komt het ook heel dichtbij. Dat is wel zo verdrietig. Uiteindelijk komt het alleen niet voor bij diegenen van wie we ook niet zoveel weten. Daar word je dan mogelijk cynisch van. Resteren de gelukkigen die er volstrekt verschoond van blijven of wier ‘public relations’ die indruk blijven wekken. Dat maakt dan wel jaloers, al dan niet terecht. Of dus ook weer cynisch. Hoezo er geen grootschalige natuurrampen, economische crises of verwoede grensgeschillen nodig zijn, om toch met elkaar in een soort van oorlog te raken, dat kunnen alleen psychologen uitleggen. Waarbij maar weer eens duidelijk wordt, dat wie het zegt te snappen, er niet per se zelf van verschoond weet te blijven. Net als bij grote oorlogen. De auteur treedt liever niet in details, noemt al helemaal geen levendige voorbeelden; hij houdt het afstandelijk beschaafd. Je weet immers nooit op welke lange tenen je kan staan. En wat … Meer lezen’Familiediner afgezegd’

‘De terugkeer van de Neanderthaler’ is een voorstudie voor misschien wel een hele serie hemelpoortgesprekken met Charles Darwin. Het is diens aandacht voor seksuele selectie als verklarende factor voor het ontstaan van nieuwe soorten, die in verband gebracht wordt met de groeiende tweedeling in de samenleving. Zullen mannen en vrouwen aan weerskanten van de groeiende scheidslijn er nog voldoende vaak behagen in scheppen, elkaar toe te laten tot intieme lichaamsdelen? En zo niet, groeit daarmee de kans op grensoverschrijdende onvruchtbaarheid? Werkt de sociale opsplitsing biologisch net als een plotse geografische scheiding binnen één soort, door bij voorbeeld natuurgeweld? Resulteert ook het uiteengroeien van arm en rijk tot twee weliswaar vergelijkbare maar nu sociaal gescheiden biotopen waarin ook twee onderscheiden mensensoorten ontstaan met ieder hun eigen varianten van levensonderhoud, vertier, normeringen, waarden en economie? En is dit proces nu al waarneembaar? Geraadpleegde biologen vragen zich af of Darwin wel de juiste persoon is, om daarop zijn visie te geven. Het gemanipuleer met plastic zakjes en chemische stofjes in de voortplanting is hem niet zo vertrouwd. Dat veldbiologen vanouds in elke denkbare opening wel ooit zaadresten aantreffen, past eerder in zijn referentieframe. Heeft de briljante wetenschapper daarboven wel voldoende kans gehad om … Meer lezen‘De terugkeer van de Neanderthaler’ *

‘De toeristische Russenratio’ handelt over de moeizame multiculturele samenleving. De auteur poogt orde te scheppen in de vele interpretaties van de term en de ingrijpende misverstanden waartoe dat zoal leidt. Ofwel: hoe politiek onverstand de problemen groter maakt dan ze uit zichzelf al zijn. Toen collega-socioloog Scheffer de term ‘multicultureel’ koppelde aan ‘drama’ wist dom-rechts meteen hoe de vork in de steel zat. Opeens was er sprake van ‘multiculturalisten’: zij waren de schuld van ‘migratie-misstanden’, gingen bij minderheden ‘op de thee’ en ondermijnden daarmee ‘onze waarden’. Uiteindelijk kostte deze rechtse kortzichtigheid een onmisbaar Nederlands ‘kennisinstituut voor de Multiculturele Samenleving’ de kop. De hele FORUM-voorraad aan studiemateriaal en beleidsanalyses werd door een stel even vastberaden als kortzichtige schijnliberalen door de shredder gehaald, de betrokken deskundigen zelf op straat gezet. Mooi voorbeeld van het uit de weg ruimen van de onwelkome bedachtzame boodschapper. De auteur ziet een zekere parallel in de culturele misverstanden die ooit de gebruikelijke term ‘socialisatie’ bij rechtse en conservatieve politici opwekte. Ook daar interpretaties en beelden die vooral getuigen van onbelezenheid en van ontbrekend mondiaal denken, maar net zo goed vastberaden aktie. Dat ging zo: de plannen voor nieuw onderwijsbeleid in de ‘Contourennota’ moesten op de term ‘socialisatie’ worden gekuist. Die term sloeg op de voorbereiding van nieuwe generaties op de toekomstige samenleving. Het moest eruit, wilden de plannen in de Kamer nog enige … Meer lezen‘De toeristische Russenratio’

  Enigszins uitgekeken op zijn ontmoetingen met de oude Karel vraagt de auteur in ‘Uitgesteld arbeidsloon maakt de kapitalist’ (hij is andermaal aangekomen bij de hemelpoort) naar ‘de jonge Marx’. Als zich dan toch weer de oude meldt, stuurt hij die resoluut terug. Pas na lang wachten verschijnt dan eindelijk de gevraagde. De auteur leidt zijn complexe vraag moeizaam in. De kapitalistische schijnconcessie om arbeiders een uitgesteld loon te beloven voor de oude dag, zo adstrueert hij, kan vast niet zonder consequenties blijven voor de Marxsche analyse. Wil dat uitgestelde loon immers zijn waarde behouden, liefst zelfs accumuleren, dan lukt dat alleen door beleggen. Daarmee wordt de loonarbeider – buiten de klassieke eigen verkoop van zijn arbeidskracht om – tegelijk mede-eigenaar van de productiemiddelen elders. In die nieuwe hoedanigheid wordt het zijn objectieve belang om de elders geproduceerde meerwaarde zoveel mogelijk af te romen in het streven naar de eigen accumulatie-voor-de-oude-dag. Slachtoffer daarvan is zijn ‘Klassengenosse’ elders, Die laatste staat echter in het voorgelegde denkmodel juist in een vergelijkbare nieuwe klassenpositie indien zíjn uitgesteld loon op zijn beurt is ingelegd in het arbeidsproces van de eerste. ‘Kan de arbeidersklasse in deze dus objectief worden opgevat als haar eigen klassenvijand?’ zo … Meer lezen‘Uitgesteld arbeidsloon maakt de kapitalist’ *

In ‘Gratis wegwerpmaagden, hiero!’ zoekt de auteur naar een nog aantrekkelijker verleidingsverhaal waarmee onnozele jonge helden weggehouden kunnen worden van afgrijselijk terroristisch geweld. Oud perkament belooft hen een privilegepakket dat past bij hoge testosteronspiegels en liefdeloze seks. Moeder natuur kweekt ruimschoots jonge macho’s die voor de instandhouding van de soort niet alle nodig zijn en wier onvolwassen voorhoofdskwab hen zeer geschikt maakt voor verovering van andermans have en goed, desgewenst ook voor moord en doodslag en desnoods ten koste van hun aardse bestaan. Wat hen tot die treurige dadendrang verleidt, begint bij onvrede, hebzucht of uitzichtloosheid (maar ook bij terechte verontwaardiging) en het eindigt bij de heilige martelarenstatus en een zevende hemel vol domme, roze prinsesjes. Daar doen ze het voor. Kun je zulke gevaarlijke onbenullen niet naar een vreedzame ballenbak lokken? Het gaat de auteur met zijn verleidingsverhaal maar moeilijk af. De meest reële verlokking blijft toch die van talentontplooiing en goed betaalde zinvolle arbeid. Daaraan vooraf gaat schoolsucces. En zo is de auteur terug bij oude stokpaardjes als: voorkomen dat sociale ongelijkheid en etnische scheidslijnen samenvallen. Wat intussen toch gebeurt, oh ja: ‘zolang het noodzakelijke beleid weinig of niks voorstelt’. Succesvolle verleiding vraagt echter meer dan alleen het nu uitblijvende eigen succes. Onder moderne omstandigheden … Meer lezen‘Gratis wegwerpmaagden, hiero!’

In ‘Wie de minachting treft’ daalt de auteur af in de troebele foundations van het vak. Ooit zouden opleiding, status en inkomen samen helder zicht bieden op de reële ongelijkheid in levenskansen: samen ‘sociaal milieu’. En hoe die kansen zich ‘reproduceren’, dubbeltje hier, kwartje daar. Kortom: tamelijk basale instrumentatie, wil je zicht krijgen op ‘de maatschappij waarin wij leven’. Praktisch wordt in de enquête-industrie waartoe de sociologie grotendeels is verworden, alleen nog naar het opleidingsniveau gevraagd. De ‘beroepsstatus’ hangt daar haast per definitie nauw mee samen, net als het inkomen. Eigenlijk is dat dus drie keer hetzelfde, dus houdt men het doorgaans bij de opleiding. Zou het anders kunnen en moeten? Kan sociale ongelijkheid scherper in beeld komen en dan ook haar reproductie? Uiteraard hekelt de auteur de geringe aandacht voor ‘vermogen’: de rigoureuze overerving van kapitaal van de ene op de andere generatie. Die voltrekt zich buiten de lagere milieus om en omzeilt etnische minderheden. Deze variant van kansenreproductie komt zelden in zicht en neem maar aan: het is een cruciale overdracht van ongelijkheid, ook ongeacht schoolsucces. Wat de auteur meer nog dwars zit, is de geringe aandacht voor sociale status, vooral voor sociale minachting, de tegenpool daarvan. Kansarme groepen weten zich geminacht door hun … Meer lezen‘Wie de minachting treft’

Het geschiedboek ‘Wittemse plundertochten’ laat best nog even op zich wachten, als het al zover komt (bawwer wie nit zeggen ze in Vaals). Centraal thema: de herhaaldelijke inval van de Oranjes met hun troepen tussen Lemiers en Mamelis, nu terug gerukt in de lokale collective memory en vervolgens in perspectief gebracht met de ook vandaag voortlevende zuidelijke ambivalenties richting Den Haag. De mateloze plundering van het Land van Herzogenrade leidde in 1568 de status in van wingewest en van ‘staats gebied’. Een lokale pastoor beklaagt zijn kudde vanwege het hemeltergend geweld. ‘Men sal noyt historie schrijven noch daer en sijn soo langen als de werelt gestaen heeft boecken uitgegaen noch martelaren sijn, die geleden hebben sulcke tyrannie …’   De toen nog katholieke Pauluskerk van Vaals waarin de parochianen hun have en goed in veiligheid waanden (ze waren niet rijk genoeg om het naar de vrije stad Aken te verslepen), wordt door Willem van Oranje gebrandschat. Dit geschiedboek wordt daarmee een must voor wie Benjamin Kaplan’s “Cunegondes ontvoering” (2014; zeer warm aanbevolen, vooral aan van huis uit gereformeerden) nog beter wil doorgronden dan Kaplan zelf. Misschien gloort er dan ook meer meer begrip voor de Vaalser pastoor Bosten en zijn Mechelse broertje, de kapelaan, destijds (rond … Meer lezen‘Wittemse plundertochten’

In ‘Hoe visionair is onze linkse koppoter?’ (voorlopige werktitel) waagt de auteur zich aan de politieke implicaties van het klassieke denken in typologieën, ooit kernbezigheid van de sociologie. Is het Stand, Klasse, Schicht of Lebenslage en staat daarop dan haaks Generation en Gender? Welke bril is nodig om de wereld om ons heen te ordenen naar macht, status, inkomen en andere varianten van kapitaal (economisch, cultureel, sociaal, fysiek)? En hoe kunnen wij Gods schepping verbeteren door die ongelijkheden politiek te bestrijden? Sinds onderzoeksbureau Motivaction wil doen geloven dat de moderne samenleving uit mentality-categorieën bestaat (en daarvoor plaatjes gebruikt die je vindt bij de Duitse socioloog Hradil, die zelf beter meent te weten en het inbedt in zijn studies over armoede), zijn sommige Hollandse elites een beetje de weg kwijt, Haagse linkse elites vooral. Onze toekomstige leider Asscher voegt er nu (2016) in zijn bijdrage aan ‘New ideas for the future of the global progressive movement’ als denkmodel het kikkervisje aan toe dat hij zijn kinderen zag tekenen (ontwikkelingspsychologen spreken hier van een ‘koppoter’). Hij herkent daar als moderne sociaaldemocraat de huidige samenleving in: die ontbeert de middenklasse, er rest nog slechts een kop op magere poten, respectievelijk boven- en onderklasse. De auteur adviseert Asscher om eerst eens te kijken … Meer lezen‘Hoe visionair is onze linkse koppoter?’

In ‘Vrouwen laten sporen na’ poogt de auteur te demonstreren – voor de sociologische leek – hoe je oorzaak en gevolg kunt achterhalen met de moderne methodieken der sociologie. Hij wil met zijn overzichtelijk gehouden introductie een eigen bijdrage leveren voor de cursus ‘ burgerschap’  in de permanente educatie. Als voorbeeld neemt hij grote collectieve investeringen met belastinggeld, waarvan je je in gemoede als burger het nut kunt afvragen.  Hoe komt zo’n uitgave vanuit sociologisch perspectief tot stand? Welk soort gedachtenvorming gaat eraan vooraf en welke machtsstructuren zijn zoal in het geding? Hij pikt er als voorbeeld de Betuwelijn uit, bij sommigen ook wel bekend als de Netelenbosboemel. Vier opeenvolgende ministers wisten deze grootse uitgave uit ons aller zak met veel daadkracht en powerplay door te zetten. Het betrokken budget en de zich herhalende vaste kosten zijn daarmee niet meer beschikbaar voor andere kwesties waaraan je als samenleving ook prioriteit zou kunnen geven. Twee verklarende variabelen zijn hier voor een statistische toetsing van een eenvoudig verklaringsmodel beschikbaar: de politieke partij waaruit die vier betrokken ministers afkomstig waren (A) en uiteraard hun geslacht (B). De eerste variabele blijkt bij nader inzien voor de toetsing niet geschikt: alle waren immers lid van een … Meer lezen‘Vrouwen laten sporen na’

‘Oostduitse Rechtsbehelfsbelehrung‘ is zowaar een schotschrift. Mateloos boos maakt de auteur zich over de belastingen die Duitsland heft over pensioenen van Nederlandse grensarbeiders, vooral de manier waarop. Die belastingen werden in 2012 ingevoerd, met terugwerkende kracht tot 2005. Vergangenheitsbewältigung dus van een modern-fiscale soort. De aanslagen komen per definitie terecht bij oude mensen, veelal weduwen die leven rond het bestaansminimum in de armste delen van de Nederlandse grensstreek. De Duitse belastingdienst heeft dit kleffe werkje zo te zien cadeau gedaan aan voormalige DDR-ambtenaren die met de ooit ingeoefende Rücksichtslosigkeit om betalingen sommeren: Einspruch ausgeschlossen. Het kleinste begin van beleefdheid of invoelvermogen ontbreekt richting senioren die het in de broek doen bij zulk oudcommunistisch Duits ambtenarenjargon. Nederlandse blauwbrieven zijn voor hen vaak al bedreigende geheimtaal. Het gaat overigens om uitkeringen waarover in Nederland al ooit belasting werd geheven. Die moet nu in jaarlijkse porties schriftelijk worden teruggevorderd bij de lui die ‘het leuker niet kunnen maken’. Of er moet voor elk aanslagjaar weer een verzoek uit voor ‘unbeschränkte Haftung‘, let op: indieningstermijn maximaal 8 weken, eerst opsturen naar onze Holandse ‘Behörde‘, na stempeling en terugontvangst dan weer versturen richting noordoost-Duitsland. Met vriendelijk begeleidend briefje, ziet u het al voor u? Dat had dus ook … Meer lezen‘Oostduitse Rechtsbehelfsbelehrung‘

‘Onderwijs maar boven dom’ geeft een systematisch overzicht van alternatieve onderwijswegen die ‘best ook wel’ leiden naar maatschappelijk succes. De inventarisatie resulteert in een pleidooi voor een school met een streetwise curriculum. Een mix van gedragssuggesties, ontleend aan de uitgaanswereld, voetbalveld en F-side, straathandel en kleinschalig ondernemerschap creëert leerervaringen zonder het kostbare leraar-leerlingmodel. Een bonte leerlingmix naar leeftijd, sekse en etniciteit veegt de vloer aan met dure normen voor groepsgrootte. De geroemde 24/7 open-deurpolitiek kleurt verzuiling en segregatie dagelijks anders in. De inrichting van lokalen biedt knusse en sfeervol verlichte hoekjes. Wie thuis rust en hygiëne mist, vindt hier bed en bad. Het inverdiende budget schept alle ruimte voor een bestelde hap. Hersteld vertrouwen dus in de jonge natuur, zijn drift en zijn drang. Sommigen herkennen in het plan bestaande scholen. Het zal toch niet waar zijn dat de auteur hier het wiel opnieuw uitvindt?

In ‘Doorstromen naar hogerop’ zoekt de auteur naar de sociologische achtergronden van de eigen schoolloopbaan die al bijna stuk liep toen huilandse Heerlenaars hun klasgenoot ooit inschatten op zijn dommeboerse ‘plat’. Met foute kleren, bekrompen leefwereld, foute zinswendingen, een haperend vocabulaire en de twee seconden ervaren leemte in het rekenen met negatieve getallen, sloeg hij zich vertwijfeld door de ontgroening van het brugjaar HBS. De hogere burgerschool vergde de overbrugging van een culturele kloof met aan startzijde een huishouden zonder boeken, film of theater, laat staan museum, bibliotheek of muziekschool. Maar vooral: misplaatst ontzag voor de burgerklasse en een ontstellend lage dunk van het eigen verstand en het eigen kritische oordeel.  ‘Engstes katholisches Kleinbürgertum’ categoriseerde hij later zelf. Hoe het bijna mislukte om de gebrekkige overstap te maken naar de voorlopige bovenwereld van de Nijmeegs-Katholieke sociale wetenschappen (“waarom een jonge moeder met haar kind nooit werkelijk gelukkig kan zijn zolang ze het katholieke geloof niet heeft” aldus Prof. Van Boxtels ‘Herstel van de liefde in de wijsbegeerte’), dat wordt moeizaam uitgelepeld in deze ietwat pijnlijke biografie. De sociologische proefschriften over het geploeter in de sociale mobiliteit (‘Die hoeft nooit meer wat te leren’ van Jan Brands, 1992 en ‘Doorzetters’ van Mick Matthys, 2011) getuigen eerder van romantische en psychologische invalshoeken dan van de ‘politieke economie’ … Meer lezen‘Doorstromen naar hogerop’

In ‘De oranjes uitgeteld’ pleit de auteur zowaar voor een volkspetitie. Nee, niet uit republikeinse motieven, integendeel: juist ter bevrijding van Maxima. Waar het alle andere Nederlandse vrouwen gegund wordt, hun huwelijk aan de kapstok te hangen zodra hun inborst hen dat ingeeft, vreest hij dat deze ‘hakken haar daar nooit naartoe zullen brengen’, simpelweg omdat de prijs voor haar nu te hoog is. Als – zo redeneert de auteur – de empirische verklaring voor de gerezen populariteit van echtscheidingen hem niet zit in de – ooit door tweede generatiefeministen aangevoerde – door vrouwenachterstelling ingegeven foute partnerkeuze, maar in de banale praktische beschikbaarheid van tweede woningen, wettelijk afgedwongen inkomens- en vermogensdeling en de nabijheid van de echtscheidingswinkel IKEA, welke garanties heeft Hare Majesteit nu na zo’n keuze? Ze zal toch niet heus gevangen zitten, daar? Om zijn rechtsvaardigheidsnood te pareren stelt de auteur een oranjepetitie voor: gaan we na een eventuele echtscheiding door met hem of met haar? Het speelt weliswaar nog niet, maar juist om voor haar alle opties mogelijk te maken, zou een bevrijdend antwoord op die vraag nu al wel passen, toch? De auteur overweegt om de optie voor een koninkrijk Argentinië-Nederland in een tweede deel van … Meer lezen‘De oranjes uitgeteld’

‘Twee herbergiers tussen Orsbach en Vijlen: Leonhard Joseph Jungbluth (geb. 1806) en Johann Pieter Radermacher (geb. 1802)’ bevat alle ingrediënten voor minstens twee eeuwen Mameliser familiesaga op de heuvelachtige hectare, daar waar Nederland klem zit tussen België en Duitsland en waar het Ripuarisch voor analfabetisme werd aangezien (en nog). (We gaan straks familiegeschiedenis vastleggen voor de kleinkinderen.) Al zeker tweeduizend jaar vragen hier langs de Selzerbeek doortrekkende legers de weg en laten er heus niet alleen de paarden drinken. In hun spoor het vrouwvolk dat zich generaties lang inlaat voor ‘visematenten’. Ongevraagde intimiteiten en bloedvermenging in overvloed. Nu weer eens in het Nederlands, dan weer in het Duits deden die voorvaderen aangifte bij de Vijlense dan wel Orsbacher pastoor, van even zo makkelijk snel weer overleden nakomelingen, meestal ondertekend met een kruisje; hun naam spellen was er vaak niet bij. Onder het regime van Willem I hebben de beide vaders van deze herbergiers (‘oudbetovergrootvaders‘) toegekeken hoe – negen generaties geleden – voor hun voordeuren de Akense Steenweg werd aangelegd, die Maastricht verbond met Aken en zo de lokale economie moest aanjagen en verhollandiseren. Andere zoons hebben op die aanleg toegezien. Uit Aken verdreven protestantse ondernemers deden er met het onder hollands gezag lagere dagloon voor katholieke … Meer lezen‘Twee herbergiers tussen Orsbach en Vijlen: Leonhard Joseph Jungbluth (*1806) en Johann Pieter Radermacher (*1802)’

‘Unintended consequences nekken de Schepster’ wordt een ontnuchterende proeve van religieuze bezinning. De auteur beweent Haar kennelijke impulsiviteit, haar ontegenzeggelijk beperkte leervermogen en haar blijkbaar zo korte horizon. Wie ooit een slaplant in volle bloei zag, walgt waarlijk van de gedachte, ze ruim voordien al, jong en fris in de krop nog, zomaar te nuttigen. Een inzicht dat elk vegetarisme, zelfs elk veganisme als een fundamenteel onmogelijke uitweg doet herkennen bij de toch al uitzichtloze vervolmaking van Gods schepping. Waartoe eigenlijk uitsluitend wezens scheppen – de hogere apensoorten nog even buiten beschouwing latend –  die per definitie nooit werkelijk vreedzaam met alle andere – planten incluis – vreedzaam kunnen samenleven zonder daarmee onoverkomelijk het eigen einde in te leiden? Is de Schepster dan zo grondig bij haar werk gestoord door eerder aan foute engelen gegunde goddelijke kracht? Als ze die ervaring dan al had opgedaan, had Zij het dan maar beter bij die eerdere, zo domme zet van toen kunnen laten, en meteen maar te ruste gegaan? Uitgebreid zal de auteur aandacht besteden aan de diepere inzichten die hij ontleent aan een bevlogen Vlaamse kloosterling over de aan de schepping van de mens voorafgaande schepping der engelen. Meer nog dan … Meer lezen‘Unintended consequences nekken de Schepster’

‘Nergens thuis in eeuwigheid’ vraagt aandacht voor het in vergetelheid rakende lot van Balthasar Gérard die al bijna 500 jaar op het plein voor hel- en hemelpoort van hot naar her wordt gejaagd. Op vragen van de auteur, die weer eens zijn leven waagt voor een interview-aan-de-hemelpoort, geeft hij maar mondjesmaat antwoord. “Mijn zaak loopt nog, vandaar.” Zijn botten, die na alle gruwelijke Hollandse torturen makkelijk los lieten, liggen in Keulen. Op het gerucht dat zij daar in de ‘Dreikönigenschrein’ worden bewaard, geeft hij liever geen commentaar. ‘Die paters’ die hem destijds vlot betaalden om Guillaume uit de weg te ruimen, lieten het mooi afweten toen het om zijn latere Heil ging. Heel dunnetjes, zo heeft hij stilletjes vernomen, staat er nu een deurtje op een kier: ‘In een tv-documentaire schijnt iemand de vraag opgeworpen te hebben, wie nou werkelijk destijds de extremisten waren. Maar een eigen zaaltje voor mij in het Nationaal Historisch Museum, dat schijnt ook weer van de baan.‘ Hij klampt zich aldoor vast aan een enkel briefje van een Magistraat uit Luxemburg. Dat heeft toen wel wat landgoederen en een titel opgeleverd voor de familie, maar de Keulse Dom ‘voert liever nog een Moor in zijn … Meer lezenNergens thuis in eeuwigheid *